خونریزی بعد از عمل بینی؛ علل، درمان و پیشگیری

خونریزی بینی بعد از عمل بینی در اصطلاح پزشکی با نام اپیستاکسی (Epistaxis) شناخته می‌شود. این مشکل بیشتر در روزهای اول بعد از عمل بینی رخ می‌دهد و معمولاً به حدی نیست که روی زندگی شما تأثیر منفی بگذارد. البته مدت و شدت خونریزی بعد از جراحی اهمیت زیادی دارد که باید به این موضوع توجه زیادی نشان دهید. علاوه بر این، علائم دیگری مانند تورم و کبودی روی صورت پس از عمل ممکن است نگرانی‌های شما را افزایش دهد؛ اما مهم است علت و راه‌های مدیریت خونریزی بینی بعد عمل بینی را بشناسید.

خونریزی بعد عمل بینی طبیعی است؟

بینی شما پر از رگ‌های خونی ریز است که با پوشش ظریفی محافظت می‌شود. خونریزی بینی اغلب در نتیجه آسیب به این پوشش و پارگی رگ‌های خونی است. جراح تمام تلاش خود را می‌کند تا آسیب به این رگ‌ها را به حداقل برساند، اما این موضوع همیشه امکان پذیر نیست و ممکن است خونریزی در حین و بعد از جراحی رخ دهد. 

خونریزی بینی بعد عمل بینی بخشی طبیعی از روند بهبودی است و جای نگرانی ندارد. در حالی که مقداری خونریزی بلافاصله پس از عمل و چند روز بعد از آن طبیعی است، خونریزی بیش از حد یا طولانی مدت نیاز به توجه دارد. با این حال، هر بیماری شرایط منحصر فردی دارد و در نتیجه مدت و میزان خونریزی در افراد متفاوت خواهد بود.

علت خونریزی بینی بعد عمل بینی

برای درک علت خونریزی بعد از عمل بینی بیایید روند جراحی را بررسی کنیم. رینوپلاستی به عنوان جراحی زیبایی بینی نیز شناخته می‌شود. این عمل برای تغییر ساختار بینی، اصلاح سپتوم (تیغه بینی) یا رفع گرفتگی بینی انجام می‌شود. جراح در حین عمل برش‌هایی را در بافت‌های داخل بینی و خارجی بیمار ایجاد می‌کند. این برش‌ها همچنین می‌توانند رگ‌های خونی را تحت تاثیر قرار دهند و باعث خونریزی بینی شوند؛ بنابراین عامل اصلی در خونریزی بینی مربوط به پارگی رگ‌های خونی است؛ اما عوامل دیگری در مدت و میزان خونریزی موثر هستند. پس ممکن است از خود بپرسید: «چرا بعد عمل بینی هنوز خونریزی ادامه دارد؟» به طور کلی، علل اصلی خونریزی بینی بعد از عمل عبارتند از:

• خونریزی ناشی از برش‌های ایجاد شده در طی جراحی
• استفاده از داروهای ضد انعقاد و رقیق کننده‌های خون
• افزایش فشار داخل بینی بعد از جراحی مانند فین کردن
• تشکیل ناکافی لخته ناشی از نارسایی کلیه، بیماری کبدی یا هموفیلی
• مشکل فشار خون بالا و افزایش جریان خون در رگ‌های بینی
• وارد آمدن ضربه به بینی مانند برخورد توپ فوتبال یا افتادن روی زمین
• عدم رعایت دستورالعمل‌های مراقبتی که توسط پزشک تجویز شده‌اند.

خشکی بینی یکی از شایع‌ترین علل خونریزی بینی بعد عمل بینی است. اگر سپتوم انحرافی داشته باشید، خشکی بینی شما تشدید می‌شود. جراح پلاستیک می‌تواند سپتوپلاستی را برای رفع انحراف تیغه بینی و کاهش دفعات خونریزی بینی انجام دهد. جراح اغلب یک عمل سپتوپلاستی را همراه با جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهد. روش جراحی ترکیبی به عنوان سپتورینوپلاستی شناخته می‌شود. جراح با انجام این کار می‌تواند عملکرد بینی، صاف کردن سپتوم و زیبایی ظاهری آن را در یک عمل واحد اصلاح کند. ترکیب این دو روش عامل موثری در کاهش میزان خونریزی است و زمان بهبودی را کاهش می‌دهد.

متن انگلیسی:
The most common cause of nosebleeds is dry air. Hot, low-humidity climates or heated indoor air cause dry air. Both environments cause your nasal membrane (the delicate tissue inside your nose) to dry out and become crusty or cracked. This makes it more likely to bleed when rubbed or picked or when blowing your nose.
ترجمه متن:
رایج‌ترین علت خونریزی بینی خشکی هواست. آب‌ و هوای گرم و کم‌رطوبت یا هوای گرم در فضای بسته باعث خشکی هوا می‌شود. هر دوی این محیط‌ها باعث می‌شود سطح غشای مخاطی بینی (بافت ظریف درون بینی) خشک و شکننده شود. این باعث می‌شود هنگام لمس کردن یا انگشت کردن داخل بینی یا فین کردن احتمال خونریزی افزایش پیدا کند.  
Cleveland Clinic

اگر از خونریزی‌های مکرر بینی یا سایر ناهنجاری‌های عروقی رنج می‌برید، جراح ممکن است قبل از شروع عمل، شما را به یک متخصص خون ارجاع دهد. اگر اختلال انعقاد خون دارید یا داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنید، بیشتر باید نگران خونریزی بینی بعد عمل بینی باشید. علاوه بر داروهای رقیق کننده خون، برخی از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا داروهای گیاهی نیز می‌توانند جریان خون را افزایش دهند. پس اگر دارویی مصرف می‌کنید، جراح خود را در جریان بگذارید.

خونریزی بعد از عمل بینی تا چند روز ادامه دارد؟

همانطور که قبل‌تر بیان کردیم، خونریزی بینی بعد عمل بینی در روزهای پس از جراحی به عنوان بخشی از دوره نقاهت شناخته می‌شود. خونریزی باید پس از هفته اول کاهش یابد. حساسیت و ورم بینی نیز پس از پایان 7 روز اول به مرور کاهش پیدا می‌کند. سپس چند هفته طول می‌کشد تا بینی شما به طور کامل بهبود یابد، اما درد و خونریزی با گذشت زمان کمتر خواهند شد. در هفته دوم بافت‌های بینی کم کم بهبود پیدا می‌کنند و احتقان (گرفتگی) ناشی از تورم کمتر می‌شود. بند آمدن خونریزی بعد عمل بینی بعد از چندین هفته رخ می‌دهد.

ممکن است هنوز مقداری خونریزی خفیف را تجربه کنید، به خصوص پس از برداشتن تامپون بینی، اما در این حالت نباید خونریزی شدید رخ دهد. با این حال، مهم است که تفاوت بین خونریزی طبیعی و خونریزی غیرطبیعی را تشخیص دهید. خونریزی طبیعی ممکن است شامل چند قطره خون یا خونریزی خفیف برای مدت کوتاهی باشد. از سوی دیگر، خونریزی شدید که برای مدت طولانی ادامه دارد ممکن است نشان دهنده نیاز به مراقبت‌های پزشکی باشد. اگر خونریزی پس از این مرحله ادامه یافت باید به پزشک مراجعه کنید.

خونریزی بعد از عمل بینی خطرناک است؟

بعد از حدود یک روز از جراحی بینی، اگر هر بار خونریزی در محل بخیه‌ها وجود دارد و بانداژ را عوض می‌کنید، جای نگرانی نیست. شما باید به مراقبت‌های بعد از عمل جهت بهبودی برش ادامه دهید. اگر متوجه شدید که هنوز کبودی، تورم، خونریزی از روز دوم به بعد وجود دارد و بهبود نمی‌یابد باید با جراح خود تماس بگیرید. اگر خونریزی بینی بعد عمل بینی ادامه یابد یا شدید شود، خطرات زیر را به همراه خواهد داشت:

• هماتوم: مجموعه‌ای از خون در خارج از رگ‌های خونی است که می‌تواند منجر به تورم و فشار بر بافت‌های اطراف شود.
• عفونت: گاهی اوقات خونریزی می‌تواند نشانه عفونت باشد به خصوص اگر با علائم دیگری مانند تب یا افزایش درد همراه باشد.
• آسیب عروقی: به ندرت جراحی بینی می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و منجر به خونریزی شود.

خونریزی ناشی از برش‌های ایجاد شده در طی جراحی یکی از شایع‌ترین عوارض عمل زیبایی بینی است. این خونریزی‌ها معمولاً خفیف هستند و خود به خود متوقف می‌شوند. با این حال، در برخی موارد ممکن است نیاز به مداخله پزشکی برای جلوگیری از خونریزی شدید باشد. پزشک وضعیت شما را ارزیابی می‌کند و درمان مناسب را برای رفع هر گونه عارضه و اطمینان از ایمنی و بهبودی ارائه می‌دهد.

جلوگیری از خونریزی بعد عمل بینی

برای جلوگیری از خونریزی بینی بعد از عمل بینی باید اقدامات احتیاطی توصیه شده توسط متخصص را انجام دهید. برداشتن تامپون در 24 ساعت اول پس از جراحی می‌تواند رگ‌های خونی داخل را تحریک کرده و باعث خونریزی شود؛ بنابراین باید در این مدت از انجام چنین اقداماتی خودداری کنید. برای دستیابی به بهترین نتیجه باید استراحت کرده و از انجام برخی از فعالیت‌های سنگین خودداری کنید. هفته اول برای شروع بهبودی بینی بسیار مهم است؛ بنابراین استراحت کافی ضروری است.

عدم تحرک بیش از حد نیز می‌تواند منجر به عوارضی مانند لخته شدن خون شود. برای تقویت گردش خون، پیاده روی سبک توصیه می‌شود. عوامل دیگری مانند بالا بردن سر هنگام خوابیدن، پرهیز از فعالیت‌های سنگین و تنفس با دهان می‌توانند در کاهش خونریزی و بهبود بافت‌های داخلی بینی موثر باشند. به طور کلی، مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از خونریزی بعد عمل بینی شامل موارد زیر هستند:

• برای کمک به بهبودی و کاهش خطر عفونت طبق دستور پزشک از داروها استفاده کنید.
• استفاده از سرم شستشو بینی برای حفظ رطوبت داخل بینی مهم است، زیرا خشک شدن بینی خونریزی را افزایش می‌دهد.
• عدم وارد آوردن فشار هوا به داخل بینی یا فین کردن که منجر به افزایش خونریزی بینی بعد عمل بینی می‌شود.
• هرگز یخ یا کمپرس سرد را مستقیماً روی پوست قرار ندهید. یخ یا کمپرس سرد را در یک حوله سبک بپیچید و در ناحیه قرار دهید.
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید را برای حداقل 12 ماه به حداقل برسانید. همیشه هنگام بیرون رفتن از کرم ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
• از بینی خود در برابر آسیب یا ضربه محافظت کنید. به مکان‌های شلوغ نروید و تا می‌توانید استراحت کنید.
• هنگام خواب خم نشوید و سر خود را بالا نگه دارید. چند بالش در پشت سر خود قرار دهید.
• به مدت 2 ماه پس از جراحی یا طبق دستور جراح از هیچ نوع عینکی استفاده نکنید و چیزی روی بینی خود قرار ندهید.
• سیگار نکشید و از محصولات نیکوتین استفاده نکنید. این موارد روند بهبودی را به تاخیر میندازند.
• پزشک به شما خواهد گفت که چه زمانی پس از جراحی دوش بگیرید یا حمام کنید. همچنین نباید چند روز صورت خود را بشویید. 

سوالات متداول خونریزی بعد از عمل بینی

پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول در مورد خونریزی بعد از عمل بینی به شرح زیر است:

- خونریزی بعد از جراحی بینی چقدر شایع است؟
خونریزی بعد از جراحی بینی نسبتاً شایع است، اما معمولاً در عرض چند روز برطرف می‌شود.

- چه زمانی باید نگران خونریزی بعد از جراحی بینی باشم؟
اگر خونریزی بیش از حد، مداوم یا همراه با علائم دیگری مانند سرگیجه یا مشکل در تنفس باشد باید نگران باشید.

- چگونه می‌توانم خونریزی بعد از جراحی بینی را در خانه مدیریت کنم؟
سر را بالا نگه دارید و از فعالیت‌های شدید خودداری کنید. از سرم شستشو برای مرطوب کردن بینی استفاده کنید، زیرا خشکی خونریزی را تشدید می‌کند.

- آیا در صورت خونریزی بعد از جراحی بینی می‌توان از اسپری بینی استفاده کرد؟
بهتر است از اسپری‌های بینی خودداری کنید، مگر اینکه به طور خاص توسط جراح شما دستور داده شده باشد.

- آیا وجود مقداری خون در ترشحات بینی پس از جراحی بینی طبیعی است؟
بله وجود مقداری خون در ترشحات بینی در روزهای اول پس از جراحی طبیعی است.

- چه زمانی می‌توان انتظار داشت که خونریزی بعد از جراحی بینی به طور کامل متوقف شود؟
اکثر بیماران در چند روز اول کاهش قابل توجهی در خونریزی را تجربه می‌کنند که در عرض یک یا دو هفته قطع می‌شود.