آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع درباره تعریق زیاد (هایپرهیدروزیس) در بدن و صورت شماست که زندگی روزمره‌تان را تحت تأثیر قرار داده و باعث ناراحتی و خجالت می‌شود.
تعریق بیش‌ازحد یا هایپرهیدروزیس چیست
تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس یک وضعیت پزشکی است که در آن بدن بیشتر از نیاز طبیعی برای تنظیم دما، عرق تولید می‌کند. این تعریق ممکن است در نقاط خاصی از بدن (مانند کف دست، زیر بغل، پا یا صورت) یا در تمام بدن اتفاق بیفتد.
این مشکل می‌تواند از دوران نوجوانی شروع شود و در مواردی تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. اگر تعریق در کل بدن اتفاق می‌افتد، باید به دنبال علت‌های زمینه‌ای هم باشیم.
دلایل احتمالی تعریق زیاد
علت‌های تعریق زیاد می‌تواند به دو گروه تقسیم شود:
۱. هایپرهیدروزیس اولیه (نوع اولیه یا ایدیوپاتیک)
-
شایع‌ترین نوع تعریق زیاد است.
-
معمولاً از دوران کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود.
-
اغلب در کف دست، کف پا، زیر بغل یا صورت دیده می‌شود.
-
علت مشخصی ندارد و به اختلال عملکرد سیستم عصبی خودمختار (سمپاتیک) مربوط می‌شود.
-
در زمان استرس، اضطراب یا گرما تشدید می‌شود.
۲. هایپرهیدروزیس ثانویه (به‌علت بیماری دیگر)
در این نوع، تعریق ناشی از یک بیماری زمینه‌ای یا مصرف دارو است:
-
پرکاری تیروئید
-
دیابت
-
اختلالات هورمونی
-
چاقی
-
برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی یا داروهای فشار خون
-
بیماری‌های عفونی مزمن
-
یائسگی در زنان
از آنجا که شما گفتید کل بدن و صورت‌تان زیاد عرق می‌کند، بررسی علت‌های ثانویه مثل تیروئید و متابولیسم توصیه می‌شود.
راه‌های تشخیص
برای تشخیص علت دقیق، مراجعه به پزشک پوست یا پزشک داخلی ضروری است. اقدامات تشخیصی شامل:
-
شرح حال دقیق (از چه زمانی شروع شده، چه نقاطی بیشتر درگیرند، چه زمانی بدتر می‌شود)
-
بررسی وضعیت تیروئید (آزمایش TSH و FT4)
-
آزمایش قند خون (برای رد دیابت)
-
بررسی سایر شرایط متابولیک یا دارویی
روش‌های درمان تعریق زیاد
خوشبختانه راهکارهای درمانی مؤثر و علمی برای این مشکل وجود دارد:
درمان‌های موضعی
-
ضد تعریق‌های قوی حاوی آلومینیوم کلراید: این محصولات برای دست‌ها، پاها، زیر بغل و حتی صورت استفاده می‌شوند. نمونه معروف آن "دریسول" است.
-
ژل‌های حاوی کلرید آلومینیوم برای صورت که با احتیاط و در شب استفاده می‌شوند.
درمان‌های دارویی
-
داروهای خوراکی آنتی‌کولینرژیک مثل گلیکوپیرولات یا اکسی‌بوتینین: تعریق را کاهش می‌دهند ولی ممکن است خشکی دهان یا تاری دید ایجاد کنند.
-
تجویز این داروها باید حتماً تحت نظر پزشک باشد.
بوتاکس (سم بوتولینوم)
-
بسیار مؤثر برای تعریق زیاد ناحیه‌های مشخص مثل زیر بغل، کف دست، پیشانی و صورت.
-
تزریق هر ۶ تا ۹ ماه یک‌بار تکرار می‌شود.
-
اثر آن معمولاً در عرض چند روز شروع شده و باعث توقف تعریق در محل تزریق می‌شود.
یونتوفورزیس (Iontophoresis)
-
دستگاهی است که با جریان الکتریکی ملایم از عبور عرق در پوست جلوگیری می‌کند.
-
بیشتر برای دست و پا کاربرد دارد.
-
انجام آن باید منظم باشد تا اثربخش باشد.
درمان‌های جراحی
در موارد بسیار شدید و مقاوم:
-
سمپاتکتومی آندوسکوپیک (ETS): قطع اعصاب سمپاتیک مربوط به تعریق، بیشتر برای کف دست یا زیر بغل استفاده می‌شود.
-
عوارضی مثل تعریق جبرانی (در نقاط دیگر بدن) ممکن است ایجاد شود، بنابراین انتخاب نهایی است.
توصیه‌های کاربردی روزمره
-
از لباس‌های نخی و رنگ روشن استفاده کنید تا رطوبت کمتر نمایان شود.
-
از ضد تعریق‌ها در شب استفاده کنید تا بهتر جذب شوند.
-
مصرف غذاهای تند، قهوه، الکل و نوشیدنی‌های داغ را محدود کنید چون باعث تحریک تعریق می‌شوند.
-
سعی کنید استرس را مدیریت کنید؛ تمرین‌های تنفس عمیق، یوگا یا مدیتیشن می‌توانند کمک‌کننده باشند.
جمع‌بندی
تعریق بیش‌ازحد مشکلی شایع ولی قابل‌درمان است. با توجه به اینکه هم صورت و هم کل بدن شما درگیر است، احتمال وجود علل زمینه‌ای مثل مشکلات تیروئیدی یا متابولیکی باید بررسی شود. در مرحله بعد، بسته به شدت علائم، می‌توان از درمان‌های موضعی، دارویی، بوتاکس یا روش‌های دیگر بهره گرفت.
بهترین اقدام برای شروع، مراجعه به پزشک متخصص پوست یا داخلی برای ارزیابی کامل است. درمان مؤثر نیازمند انتخاب روش مناسب بر اساس علت و شدت مشکل شماست.
