کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت دندان نوعی از روشهای دندانپزشکی ترمیمی است که میتواند به بازیابی عملکرد دندان شما کمک کند. یک پرکننده کامپوزیت از رزین ساخته شده است تا مطابق با رنگ طبیعی دندان شما باشد. ناحیه آسیب دیده دندان شما شیاردار شده و سپس با پرکننده کامپوزیت رزین پر میشود کامپوزیت نه تنها میتواند به بازگرداندن دندان شما به عملکرد صحیح خود کمک کند، بلکه به زیباتر کردن لبخند شما نیز کمک میکند.
دندانپزشک پس از آماده سازی مواد مورد نیاز برای کامپوزیت، این ماده در لایههای مختلف در مناطق مورد نظر دندان قرار داده میشود. به طور معمول از نور مخصوص برای سخت شدن هر لایه استفاده میشود. هنگامی که این فرآیند به پایان رسید، دندانپزشک کامپوزیت را به گونهای شکل میدهد که مطابق با فرم دندانهای شما باشد. سپس دندانپزشک کامپوزیت را پولیش میکند تا از لک شدن و سایش زود هنگام جلوگیری شود.
مزایا و معایب کامپوزیت دندان
زیبایی شناسی مزیت اصلی کامپوزیتهاست، زیرا دندانپزشکان میتوانند دندانها را در عین حال که از نظر عملکرد ترمیم میکنند، ظاهر آنها زیباتر و مرتبتر کنند. کامپوزیتها به دندان میچسبند تا از ساختار باقیمانده دندان حمایت کنند و از جلوگیری از شکستن دندان جلوگیری به عمل آورند. این روش همچنین دندان را از تغییرات دمایی بیش از حد عایق میکند. از مزایای دیگر کامپوزیت دندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کامپوزیت باعث میشود تا دندانها کمتر نیاز به تراشیده شدن داشته باشند.
- کامپوزیت به راحتی با دندان ترکیب میشود تا مورد نظر را ارائه دهد.
- ترمیمهای کامپوزیت به راحتی قابل تغییر و تعمیر در آینده هستند.
این روش معایبی نیز دارد که باید از آن آگاه باشید. پس از اعمال کامپوزیت، ممکن است حساسیت بعد از عمل را تجربه کنید. همچنین، اگر چای، قهوه یا سایر غذاهای لکهدار بنوشید، رنگ کامپوزیت میتواند کمی تغییر کند. دندانپزشک میتواند یک پوشش پلاستیکی شفاف روی کامپوزیت قرار دهد تا از تغییر رنگ در صورتی که بیمار به طور خاص نگران رنگ دندان است، جلوگیری شود. کامپوزیتها زودتر از پر کردن نقره و طلا در حفرههای بزرگتر فرسوده میشوند. از معایب کامپوزیت دندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کامپوزیت برای ترمیم یک پوسیدگی بسیار وسیع گزینه ایده آلی نیست.
- لبههای کامپوزیت میتوانند به مرور زمان لکهدار شوند.
- کامپوزیت به اندازه جنس خود دندان براق نیست.
فرق لمینت و کامپوزیت دندان
لمینت و کامپوزیت دندان هر دو موادی هستند که در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی مورد استفاده قرار میگیرند، اما اهداف متفاوتی دارند و ویژگیهای متمایزی ارائه میدهند. لمینت که اغلب به عنوان روکشهای پرسلان شناخته میشود، پوسته نازکی است که به صورت سفارشی برای قرار گرفتن روی سطح جلوی دندان ساخته میشود.
لمینت عمدتاً برای بهبود ظاهر دندانها کاربرد دارد. ونیرهای پرسلان در برابر لک بسیار بادوام و مقاوم هستند و راه حلی طولانی مدت را ارائه میدهند. فرآیند استفاده از ونیرها شامل برداشتن مقدار کمی مینا از سطح دندان برای اطمینان از تناسب مناسب و ظاهر طبیعی است و سپس روکشها را با چسب قوی به دندانها میچسبانند.
کامپوزیت دندان از رزین پلاستیکی و ذرات ریز شیشه تشکیل شده است. معمولاً برای انواع روشهای ترمیمی و زیبایی مانند پر کردن حفرهها، ترمیم دندانهای شکسته یا ترک خورده یا تغییر رنگ دندانها استفاده میشود. برخلاف لمینت، رزین کامپوزیت را میتوان مستقیماً روی سطح دندان بدون نیاز به برداشتن مینای دندان اعمال کرد. این ماده به صورت لایهای روی دندان قرار میگیرد و با استفاده از یک نور پخت مخصوص سخت میشود.
در حالی که رزین کامپوزیت هزینه کمتری دارد و در صورت آسیب به راحتی قابل ترمیم است، اما نسبت به لمینت معمولا دوام کمتری را ارائه میدهد و بیشتر مستعد لکهدار شدن است. لمینت از نظر دوام و ماندگاری گزینه بهتری است، اما قیمت بیشتری دارد. همچنین لمینت ظاهر براقی به دندانها میدهد که معمولاً مطابق با جنس اصلی دندانها است؛ بنابراین، انتخاب بین لمینت و کامپوزیت دندان بستگی به نیازهای دندانی خاص و اهداف زیبایی شناختی شما دارد.
انواع کامپوزیت دندان
کامپوزیتهای دندانی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربردهای دندانی خاصی طراحی شدهاند و خواص متفاوتی از نظر استحکام، زیبایی و سهولت استفاده دارند. در ادامه به انواع اصلی کامپوزیتهای دندانی اشاره میکنیم:
کامپوزیتهای ماکروفیل
کامپوزیتهای ماکروفیل اولین نسل از رزینهای کامپوزیت بودند که در دهه 1960 معرفی شدند. آنها حاوی ذرات پرکننده بزرگ از 10 تا 50 میکرومتر هستند که استحکام قابل توجهی را ارائه میدهند، اما منجر به ایجاد سطح زبرتر میشوند که میتواند بیشتر مستعد لکه شدن و سایش باشد. به دلیل بافت درشت و محدودیتهای زیبایی شناختی، کامپوزیتهای ماکروفیل امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرند.
کامپوزیتهای میکروفیل
کامپوزیتهای میکروفیل حاوی ذرات پرکننده بسیار کوچکتری هستند از 0.01 تا 0.1 میکرومتر که اجازه میدهد سطح صافتر و صیقلیتری داشته باشد. این کامپوزیتها از زیبایی بالایی برخوردار هستند و قابلیت پرداخت عالی را ارائه میدهند و برای استفاده در ترمیم دندانهای قدامی ایده آل هستند. با این حال، آنها معمولاً از سایر انواع کامپوزیت استحکام کمتری دارند و برای مناطق باربر مانند مولرها توصیه نمیشوند.
کامپوزیتهای هیبریدی
کامپوزیتهای هیبریدی ذرات پرکننده بزرگ و کوچک را با هم ترکیب میکنند و تعادلی بین استحکام و زیبایی شناسی ایجاد میکنند. آنها ظاهر براقتر و دوام خوبی دارند و برای ترمیم دندانهای قدامی و خلفی (پشتی) مناسب هستند. کامپوزیتهای هیبریدی به دلیل خواص برتر تا حد زیادی جایگزین کامپوزیتهای ماکروفیل شده شدهاند.
کامپوزیتهای میکروهیبرید
کامپوزیتهای میکروهیبرید نوعی کامپوزیت هیبریدی با ذرات پرکننده حتی کوچکتر است که تعادل عالی بین استحکام و زیبایی را فراهم میکند. آنها هم در دندانهای قدامی و هم در دندانهای خلفی استفاده میشوند. کامپوزیتهای میکروهیبرید قابلیت پرداخت خوب، مقاومت در برابر سایش و ظاهری طبیعی دارند.
کامپوزیتهای نانوفیل
کامپوزیتهای نانوفیل جدیدترین پیشرفت در فناوری رزین کامپوزیت هستند که حاوی ذرات پرکننده در اندازه نانو کمتر از 100 نانومتر هستند. این کامپوزیتها صیقل پذیری، استحکام و مقاومت در برابر سایش فوق العادهای را ارائه میدهند که از ساختار طبیعی دندان را تقلید میکند. کامپوزیتهای نانوفیل بسیار زیبایی و بادوام هستند و برای طیف وسیعی از روشهای ترمیمی مناسب هستند.
کامپوزیتهای فلو
کامپوزیتهای فلو دارای ویسکوزیته کمتری هستند که به آنها اجازه میدهد به راحتی در حفرههای کوچک و فضاهای تنگ جریان پیدا کنند. آنها اغلب به عنوان آستر در حفرههای کوچک یا در مناطقی که به کاربرد دقیق نیاز است استفاده میشوند. کامپوزیتهای فلو مزایای مانند سهولت استفاده و سازگاری در موقعیتهای بالینی خاص را ارائه میدهند.
چه زمانی نیاز به کامپوزیت دندان است؟
اگر دندانهای شما پوسیده شدهاند یا با خوردن غذاهای سرد یا گرم احساس درد و ناراحتی میکنید و یک نقطه سیاه یا تیره روی دندان خود دارید، بهتر است برای تشخیص کامل به دندانپزشک مراجعه کنید. بسته به میزان پوسیدگی دندان شما ممکن است چند روش وجود داشته باشند. متداولترین روشها شامل پر کردن با مواد کامپوزیت، اینله و انله (نوعی ترمیم دندان) یا روکش هستند.
اینله و انله (نوعی ترمیم دندان) برای پوسیدگی متوسط و روکش دندان برای پوسیدگی یا آسیب زیاد استفاده میشود. اگر هم یکپارچگی و عملکرد کلی دندانهای شما به خطر افتاده باشد، ممکن است نیاز به پر کردن یا سایر روشهای ترمیمی داشته باشید. هنگامی که یک پرکننده کامپوزیت را دریافت میکنید، پوسیدگی دندان از بین میرود و ناحیه با مواد بادوام قوی پر میشود. این ماده به دندان موجود چسبانده میشود.
کامپوزیت دندان از چه سنی است؟
ترمیم کامپوزیت دندان تقریباً در هر سنی قابل انجام است، به شرطی که دندانها و سلامت کلی دهان بیمار برای این روش مناسب باشد. کامپوزیتهای دندانی در کودکان معمولاً برای پر کردن حفرههای دندانهای شیری یا ترمیم آسیبهای جزئی دندان استفاده میشود. برای نوجوانان و بزرگسالان، کامپوزیتها اغلب برای ترمیم دندانهای پوسیده و ترمیم ظاهر آنها از طریق باندینگ زیبایی استفاده میشوند. تصمیم برای استفاده از کامپوزیت دندان معمولاً بر اساس نیازهای دندانی خاص شما، محل و وسعت ترمیم و ارزیابی دندانپزشک از مناسبترین ماده برای دستیابی به نتیجه مطلوب انجام میشود.
نحوه انجام کامپوزیت دندان
استفاده از کامپوزیت دندان طبق مراحل مختلفی انجام میشود. ابتدا برای کمک به بیحس شدن دندانی که دندانپزشک روی آن کار میکند، یک ماده بیحس کننده به شما داده میشود. این بیحسی معمولاً به صورت تزریقی به لثه نزدیک دندان آسیب دیده تزریق میشود. پس از دریافت داروی بیهوشی، مراحل بعدی باید بدون درد انجام شوند.
دندانپزشک پوسیدگی را از دندان شما بر میدارد. این کار از بدتر شدن پوسیدگی و گسترش آن به سایر نواحی دندان جلوگیری میکند. در مرحله بعد، دندانپزشک از مواد کامپوزیت استفاده میکند. از آنجایی که ناحیه پوسیده دندان برداشته شده است، دندان شما به صورت توخالی دیده خواهد شد. سپس مواد کامپوزیت با استفاده از سرنگها مخصوص در نواحی توخالی اعمال میشوند.
پر کردن بتا کامپوزیت از ورود باکتری به ناحیه حساس جلوگیری میکند و جلوی پوسیدگی بیشتر دندان را میگیرد. مواد کامپوزیت در مناطق دیگر دندان اعمال میشود تا ظاهری تمیز و منظم به آن بدهد. در نهایت، ماده کامپوزیت با استفاده از نور ماوراء بنفش به دندان موجود سفت میشود که به آن باندینگ میگویند. باندینگ کامپوزیت به تقویت ساختار دندان کمک میکند. سپس میتوانید به خانه بروید و فعالیتهای روزانه خود را شروع کنید.
کامپوزیت دندان چقدر دوام دارد؟
کامپوزیت میتواند بین پنج تا 10 سال دوام بیاورد. در نهایت، پرکننده کامپوزیت ممکن است از دندان شما بیفتد که در این شرایط باید جایگزین شود. رعایت بهداشت دهان و دندان میتواند به افزایش طول عمر پرکردگیهای شما کمک کند. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور معمول هر گونه باکتری یا پلاک ایجاد شده را از بین میبرد. از غذاهای اسیدی یا شیرین دوری کنید، زیرا این نوع غذا میتواند باعث ساییدگی بسیار سریع کامپوزیت شود.
اگر پرکردگی دارید که افتاده است، در اسرع وقت به سراغ دندانپزشک بروید. بدون پرکردگی که از ناحیه حساس دندان محافظت میکند، باکتریها میتوانند ریشه دوانده و مشکلات بیشتری ایجاد کنند. توصیه میکنیم به طور منظم در معاینات دندانپزشکی شرکت کنید تا دندانپزشک شما بتواند وضعیت کامپوزیت شما را بررسی کند.
آیا کامپوزیت لکهدار میشود؟
در صورت مصرف زیاد قهوه یا استفاده از محصولات تنباکو، پرکنندههای کامپوزیت میتوانند تغییر رنگ دهند و لکه تیره به جای بگذارند. به یاد داشته باشید که یک باندینگ کامپوزیت را نمیتوان سفید کرد. هنگامی که عمل پر کردن را انجام میدهید، دندانپزشک از یک راهنمای تطبیق رنگ استفاده میکند تا مواد پرکننده کامپوزیت را با رنگ طبیعی دندان شما مطابقت دهد. استفاده از کامپوزیت لزوماً به این معنی نیست که باید تماماً قهوه را کنار بگذارید. در عوض، از نوشیدن قهوه و چای تیره چندین بار در روز خودداری کنید. نوشیدن یک بار در روز مشکلی ایجاد نمیکند.
آیا کامپوزیت به دندان آسیب میزند؟
کامپوزیت یک درمان دندانپزشکی با حداقل مداخله دندانپزشکی است. این بدان معنی است که هنگام انجام آن هیچ آسیبی به دندان شما وارد نمیشود. در گذشته، دندانپزشکان باید برخی از قسمتهای سالم دندان شما را برمیداشتند تا مطمئن شوند که پرکنندهها در آن باقی میمانند. این در مورد مواد کامپوزیت که امروزه استفاده میشوند، صدق نمیکند.
از آنجایی که کامپوزیت به دندانهای شما میچسبد، ساختار دندانی را که از قبل وجود دارد حفظ میکند و حتی به تقویت آن نیز کمک زیادی خواهد کرد. علاوه بر این، کامپوزیت ماده فوق العادهای است که میتوان آن را در هر زمانی پس از قرار دادن آن برداشت، تغییر داد یا تعمیر کرد.
عوارض کامپوزیت دندان
در حالی که ترمیمهای کامپوزیت دندان به طور کلی ایمن و موثر هستند، ممکن است برخی از عوارض و معایب احتمالی وجود داشته باشد. این عوارض عبارتند از:
- برخی از بیماران ممکن است پس از قرار دادن یک پرکننده کامپوزیت، حساسیت موقتی به دمای سرد یا گرم داشته باشند. این حساسیت معمولا در عرض چند هفته برطرف میشود، اما در برخی موارد ادامه پیدا کند و نیاز به درمان دارد.
- رزین کامپوزیت به اندازه آمالگام یا سایر مواد ترمیم کننده بادوام نیست و میتواند در طول زمان فرسوده یا شکسته شود، به خصوص در دندانهای آسیاب که از آنها برای جویدن استفاده میشود. این مشکل ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشد.
- مواد کامپوزیتی در مقایسه با مواد دیگر مانند پرسلان میتوانند بیشتر مستعد لکه شدن و تغییر رنگ ناشی از غذاها، نوشیدنیها و سیگار باشند. بهداشت منظم دندانها و اجتناب از مواد لکهدار مانند قهوه میتواند به کاهش این مشکل کمک کند.
- قرار دادن یا اتصال نامناسب رزین کامپوزیت میتواند منجر به نشت حاشیهای شود که در آن باکتریها و بزاق به فضای بین دندان و پرکردگی نفوذ میکنند. این مشکل میتواند باعث ایجاد پوسیدگی در زیر پرکردگی شود.
- اگرچه نادر است، برخی از بیماران ممکن است واکنشهای آلرژیک به مواد مورد استفاده در رزینهای کامپوزیت داشته باشند. علائم حساسیت میتوانند شامل تورم، قرمزی و تحریک در دهان یا لثه باشند.
- موفقیت ترمیمهای کامپوزیت به شدت به تکنیک دندانپزشک بستگی دارد. عواملی مانند کنترل رطوبت و لایه بندی و عمل آوری کامپوزیت برای یک نتیجه موفقیت آمیز بسیار مهم هستند.
هزینه کامپوزیت دندان چقدر است؟
هزینه ترمیمهای کامپوزیت دندان میتواند بسته به عوامل مختلفی از جمله مکان، پیچیدگی عمل، تخصص دندانپزشک و اندازه ترمیم مورد نیاز متفاوت باشد. این هزینه معمولاً شامل معاینه، آماده سازی دندان، قرار دادن مواد کامپوزیت و پولیش نهایی است. برای باندینگ زیبایی یا ترمیمهای بزرگتر که شامل چندین دندان است، هزینه میتواند بالاتر باشد.
سوالات متداول
کامپوزیت دندان چقدر طول میکشد؟
مدت زمان انجام کامپوزیت بسته به تعداد دندانها و مشکلات دیگر بیمار (پوسیدگی و غیره) بین 30 تا دو ساعت است.
کامپوزیت دندان چقدر عمر میکند؟
طول عمر کامپوزیت به عواملی مانند وسعت ترمیم، محل آن در دهان، عادات بهداشت دهان و دندان و غیره متفاوت است. متوسط مدت ماندگاری این تکنیک بین پنج تا 10 سال است.
کامپوزیت دندان برای دندان ضرر دارد؟
بله، مواد کامپوزیت دندان برای ترمیم دندان ایمن در نظر گرفته میشوند. این مواد مانند پر کردن آمالگام سنتی حاوی جیوه نیستند و با بافتهای دهان سازگاری دارند.
آیا بیمه کامپوزیت دندان را پوشش میدهد؟
برخی بیمهها کامپوزیت را برای ترمیم دندانهای پوسیده پوشش میدهند. اگر هدف زیبایی باشد، ممکن است بیمه پوشش ندهد.
برای کامپوزیت دندان بیحسی میزنند؟
برای کمک به بیحس شدن دندانی که دندانپزشک روی آن کار میکند، یک ماده بیحس کننده به شما داده میشود. این بیحسی معمولاً به صورت تزریقی به لثه انجام میشود.
آیا میتوان از کامپوزیت دندان برای رفع تراش دندان استفاده کرد؟
بله، رزین کامپوزیت معمولا برای ترمیم دندانهای شکسته استفاده میشود. دندانپزشک مواد کامپوزیت را روی دندان آسیب دیده شکل میدهد و به آن میچسباند.