عمل بالن معده چیست؟
عمل بالن معده (Gastric Balloon) برای کاهش وزن در افراد چاق یا دارای اضافه وزن استفاده میشود. در این عمل از یک بالن سیلیکونی انعطاف پذیر استفاده میشود که معمولاً با نمک یا هوا پر میشود. بالن فضای معده را اشغال میکند و ظرفیت معده را کاهش میدهد و احساس سیری ایجاد میکند. جراحی بالن معده باید با یک برنامه غذایی و ورزش ترکیب شود تا به بیماران در دستیابی به کاهش وزن کمک کند. معمولاً پس از شش ماه برداشته میشود و پس از آن بیماران رژیم غذایی خود را ادامه میدهند تا وزنشان را در بلند مدت حفظ کنند.
بالن معده عملی برگشت پذیر است و ممکن است زودتر از زمان توصیه شده (6 ماه) خارج شود، اما هرگز راه حلی دائمی نیست. اکثر روشهای چاقی با جراحی همراه است. دو روش جراحی مختلف از جمله اسلیو گاسترکتومی و بای پس معده بیش از 97 درصد از تمام اعمال چاقی را تشکیل میدهند. 3 درصد باقیمانده مربوط به بالن معده است.
نحوه عمل گاستریک بالن
قبل از قرار دادن بالن معده، یک ارزیابی جامع سلامتی لازم است تا مشخص شود آیا بیمار کاندید مناسبی برای این روش است یا خیر. پزشک به بررسی سلامت عمومی، ارزیابی روانشناختی، آزمایش خون و سونوگرافی شکم میپردازد. مشاوره با یک متخصص تغذیه برای ایجاد یک برنامه غذایی سالم و متناسب با نیازهای فردی بیمار نیز توصیه میشود. درنهایت بیمار برای عمل آماده میشود. بالن معده به یکی از دو روش زیر در معده بیمار قرار میگیرد:
1- روش آندوسکوپی
هنگامی که یک بالن در طی یک روش آندوسکوپی در معده فرد قرار داده میشود، بیمار یک آرام بخش و یک بیحس کننده موضعی برای احساس بیحسی در گلو دریافت میکند. پزشک یک آندوسکوپ (لوله بلند و انعطاف پذیر) را در دهان بیمار از طریق مری و معده قرار میدهد. آندوسکوپ به یک دوربین و یک بالن معده تخلیه شده اجازه میدهد تا به معده برسد.
پزشکان از دوربین برای قرار دادن بالن در محل مناسب استفاده میکنند. سپس از یک کاتتر و سرنگ برای پر کردن بالن بهره میبرند. وقتی بالن پر شد به خودی خود آب بندی میشود. بالن معده معمولاً پر از نمک است، بنابراین پزشکان میتوانند مقداری مایع را در حالی که در معده بیمار است به بالن اضافه یا خارج کنند تا احساس سیری بیشتری ایجاد شود یا علائم ناخواسته ناشی از فشار زیاد را کاهش دهند.
2- روش کپسول
وقتی بیمار کپسولی حاوی بالن معده را میبلعد، به یک کاتتر نازک متصل میشود که بالن را با گاز پر میکند. محل قرارگیری کپسول توسط اشعه ایکس مشخص میشود. هنگامی که پزشکان تأیید میکنند که در محل صحیح معده قرار دارد، آن را با مخلوط گاز نیتروژن باد میکنند. سپس بالن مهر و موم میشود. حداکثر سه بالن ممکن است در طول سه ماه در معده بیمار قرار داده شوند.
پس از قرار دادن بالن در معده، بیمار باید به مدت یک هفته از رژیم غذایی مایع استفاده کرده و پس از آن یک هفته از غذاهای نرم قبل از بازگشت به رژیم غذایی عادی مصرف کند. وقتی زمان برداشتن بالن معده فرا میرسد، پزشکان یک روش آندوسکوپی شامل آرام بخشی و بیحسی موضعی را انجام میدهند. آنها بالن را سوراخ میکنند، مایع را تخلیه کرده یا گاز را میمکند و سپس بالن یا بادکنکهای خالی شده را از طریق آندوسکوپ خارج خواهند کرد.
مزایای عمل بالن معده
عمل بالن معده میتواند به بیماران مبتلا به چاقی کمک کند تا وزن خود را بدون انجام جراحی چاقی (تهاجمی) کاهش دهند. این مداخله ممکن است یک گزینه مناسب برای بیمارانی باشد که کاندید جراحی چاقی نیستند، زیرا BMI آنها به اندازه کافی بالا محسوب نمیشود. همچنین از آنجایی که بالن معده در حین عمل جراحی قرار نمیگیرد، نیازی به برش نیست و در نتیجه خطر عفونت کاهش مییابد.
اگرچه بازیابی وزن در بین افرادی که بالن معده مصرف کردهاند رایج است، اما گاهی اوقات بالن اولین قدم موفقیت آمیز به سمت کاهش وزن است. این مشکل معمولا زمانی اتفاق میفتد که بیمار به طور فعال با پزشک جراح، متخصص تغذیه، یک درمانگر و یک متخصص گوارش همکاری میکند تا یک برنامه مناسب برای داشتن سبک زندگی مناسب دریافت کند. این برنامه شامل عادات غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و در بسیاری از موارد، دارویی است که به کاهش وزن کمک میکند.
خطرات جراحی بالن معده
عوارض و خطرات گاستریک بالن عبارتند از:
برگشت به وزن قبل
بالن معده در درازمدت تاثیری بر کاهش وزن ندارد. بسیاری از افرادی که بالن معده دارند پس از برداشتن دستگاه دوباره وزن اضافه میکنند. با این حال، وزن آنها هنوز هم کمتر از قبل گذاشتن بالن است.
حالت تهوع، استفراغ و درد شکم
برخی از بیماران پس از قرار دادن بالن معده در معده خود دچار حالت تهوع، استفراغ یا درد شکم میشوند. این علائم اغلب فروکش میکنند و با دارو قابل کنترل هستند. اگر ناراحتی ادامه داشت، برداشتن بالن معده زودتر از زمان برنامه ریزی شده باید به از بین بردن علائم کمک کند.
افزایش یا کاهش باد بادکنک
هنگامی که بالن معده خالی میشود، شاید معده را ترک کرده و وارد روده کوچک شود، جایی که ممکن است باعث انسداد روده شود. پزشکان اغلب رنگ آبی را با سالین در بالنهای معده قرار میدهند تا در صورت نشت بالن، رنگ ادرار تغییر کند و به بیماران هشدار دهد که به دنبال کمک باشند. در موارد نادر، بالن معده ممکن است به طور خود به خودی پر باد شود و در معده بیمار مایع یا هوای اضافی دریافت کند. این موضوع شاید تهوع، استفراغ یا درد شود.
پانکراتیت
بالنهای معده در موارد نادر با پانکراتیت حاد (التهاب پانکراس) مرتبط است. اگر بالن به لوزالمعده فشار وارد کند و منجر به آسیب و التهاب شود، این مشکل رخ میدهد.
سوراخ شدن معده یا مری
در موارد بسیار نادر، بالنهای معده پر از مایع با سوراخ شدن معده، سوراخ شدن مری و حتی مرگ همراه هستند. هنگامی که بالن معده از طریق آندوسکوپی خارج میشود، سوراخ شدن مری یا معده ممکن است رخ دهد. سوراخ شدن معده یا زخم معده از فشاری که در صورت فشرده شدن بالن روی دیواره داخلی معده ایجاد میشود، رخ خواهند داد. سوراخ شدن معده و مری شرایط بغرنجی هستند و ممکن است باعث مرگ شوند.
عمل بالن معده برای چه کسانی مناسب است؟
اگر بیمارانی که BMI (شاخص توده بدنی) بین 30 تا 40 دارند و سنشان بالا 22 سال است، ممکن است واجد شرایط عمل بالن معده باشند. بالن معده عموماً برای بزرگسالان دارای مشکلات سلامتی مرتبط با وزن مانند فشار خون بالا، دیابت نوع 2 یا بیماری قلبی عروقی نیز توصیه میشود. پزشکان با محاسبه BMI و قد و وزن افراد به این نتیجه میرسند که آیا باید این عمل را انجام دهند یا خیر. بالن معده به طور کلی برای کاهش وزن بیخطر و موثر در نظر گرفته میشود. با این حال، موارد منع انجام آن عبارتند از:
- سابقه جراحی قبلی معده یا روده
- بیماری التهابی روده
- اختلالات لخته شدن خون یا مصرف داروهای ضد انعقاد
- آلرژی شناخته شده به مواد بالن
- بارداری یا شیردهی
- اختلال خوردن فعال یا سابقه اختلال شدید خوردن
- فتق هیاتال شدید
- بیماری ریفلاکس معده به مری شدید یا درمان نشده (GERD)
- ناهنجاری معده یا مری
- سرطان معده یا مری
مهم است که هرکسی که قصد استفاده از بالن معده را دارد، برای تعیین واجد شرایط بودن و بحث در مورد خطرات مرتبط با این روش، تحت یک ارزیابی پزشکی کامل قرار گیرد.
نحوه برداشتن بالن معده
برداشتن بالن معده روشی نسبتاً ساده است که توسط متخصص گوارش انجام میشود. برداشتن بالن باید در پایان دوره درمان انجام شود که معمولاً 6 تا 12 ماه طول میکشد. بالن باید در این نقطه برداشته شود تا از خطر عوارضی مانند پارگی بالن یا مهاجرت بالن به معده یا روده جلوگیری شود. برداشتن بالن معده معمولاً تحت آرام بخشی سبک یا بیهوشی عمومی انجام میشود.
جراح آندوسکوپ را از طریق دهان بیمار وارد معده میکند تا بالن را تجسم کند. او بالن را از طریق سوزنی که از طریق آندوسکوپ وارد میشود، تخلیه میکند. پس از تخلیه باد، بالن به آرامی با کشیدن آن از طریق دهان از معده خارج میشود. عمل برداشتن بالن معده معمولاً بیش از 30 دقیقه طول نمیکشد و فرد میتواند در همان روز به فعالیتهای عادی خود بازگردد.
نتایج عمل بالن معده
بالن معده برای کمک به کاهش وزن افراد چاق یا دارای اضافه وزن در کوتاه مدت طراحی شده است. نتایج کوتاه مدت کاهش وزن میتوانند در افراد مختلف متفاوت باشند، اما به طور کلی انتظار میرود که بیمار در مدت شش ماههای که بالن در محل قرار دارد، حدود 10 تا 15 درصد از وزن کل بدن خود را از دست بدهد.
کاهش وزن طولانی مدت با بالن معده بستگی به توانایی بیمار در حفظ عادات غذایی و سبک زندگی سالمی دارد که در طول مدت زمانی که بالن در جای خود قرار داشت، اتخاذ کرد. بیمارانی که پس از برداشتن بالن معده از یک رژیم غذایی متعادل و برنامه ورزشی منظم پیروی میکنند، احتمال کاهش وزن طولانی مدت خود را افزایش میدهند. در مقابل، کسانی که پس از برداشتن بادکنک تغییری در رژیم غذایی یا سبک زندگی خود ایجاد نمیکنند، دوباره وزن اضافه میکنند.
مراقبتهای بعد از عمل بالن معده
پس از عمل بالن معده، رعایت یک سبک زندگی سالم برای به حداکثر رساندن مزایای آن بسیار مهم است. ورزش منظم و رژیم غذایی متعادل اجزای اصلی این تغییر سبک زندگی هستند. توصیه میشود با فعالیتهای سبک مانند پیاده روی یا شنا شروع کنید و با تطبیق بدن با بالن به تدریج شدت آن را افزایش دهید.
مصرف وعدههای غذایی کوچک و غنی از مواد مغذی که دارای پروتئین بالا و چربی و قند کم هستند، مهم است. این رژیم نه تنها به کاهش وزن کمک میکند، بلکه از ناراحتی و عوارض احتمالی جلوگیری خواهد کرد. توجه به این نکته مهم است که موفقیت روش بالن داخل معده تا حد زیادی به تعهد فرد به حفظ این تغییرات سبک زندگی بستگی دارد.
سوالات متداول
بالن معده چیست؟
بالن معده یک وسیله کاهش وزن غیر جراحی است که در معده قرار میگیرد تا با کاهش گرسنگی و ایجاد احساس سیری به کاهش وزن بیماران کمک کند. معمولاً از سیلیکون ساخته شده و با نمک یا هوا پر میشود.
عمل گذاشتن بالن معده چگونه است؟
بالن به صورت آندوسکوپی از طریق دهان و در معده وارد میشود در حالی که بیمار تحت آرامبخشی خفیف قرار دارد. پس از قرار گرفتن در محل، بالن با نمک یا هوا پر میشود. این روش معمولاً 20 تا 30 دقیقه طول میکشد.
آیا بالن معده دائمی است؟
خیر، بالن معده یک وسیله موقت است که معمولاً به مدت شش ماه در معده باقی میماند. پس از این مدت، در یک روش آندوسکوپی مشابه برداشته میشود.
خطرات و عوارض جانبی بالن معده چیست؟
عوارض جانبی شایع شامل تهوع، استفراغ و ناراحتی شکمی هستند. خطرات جدیتر هرچند نادر میتواند شامل تخلیه باد بالن، زخم معده یا انسداد روده باشند.
انتظار کاهش وزن با بالن معده چقدر است؟
نتایج کاهش وزن متفاوت است، اما بیماران به طور معمول حدود 10 تا 15 درصد از وزن کل بدن خود را در طول شش ماهی که بالن در جای خود قرار دارد از دست میدهند.
چه نوع رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی مورد نیاز است؟
بیماران باید از یک رژیم غذایی سالم با ورزش منظم پیروی کنند. متخصصان تغذیه و متخصصان پزشکی اغلب راهنماییهایی را برای کمک به حداکثر کاهش وزن و حفظ آن پس از برداشتن بالن ارائه میدهند.
آیا با برداشتن بالن معده وزن دوباره بر میگردد؟
بله پس از برداشتن بالن معده، در صورتی که بیمار از یک سبک زندگی سالم و پایدار از رژیم غذایی و ورزش پیروی نکند، امکان بازیابی وزن وجود دارد.
آیا بالن با فعالیت ورزشی سازگار است؟
بله ادامه ورزش در حالی که بالن در معده قرار دارد کاملاً امکان پذیر است. فعالیت بدنی حتی برای کمک به کاهش وزن توصیه میشود.
آیا بعد از جراحی اسلیو میتوان در معده بالن گذاشت؟
برخی از بیماران ممکن است در از دست دادن وزن بعد از اسلیو دچار مشکل شوند. در این موارد، جراحی بالن معده برای کمک به کاهش وزن در نظر گرفته میشود.