جراحی لب شکری

لب شکری یا شکاف لب می‌تواند از یک بریدگی کوچک در قسمت رنگی لب تا جدا شدن کامل لب بالایی به سمت داخل بینی کشیده شود. درحقیقت، لب شکری در دوران رشد کودک قبل از تولد رخ می‌دهد که در آن لب به طور طبیعی به یکدیگر متصل نمی‌شود یا به هم جوش نمی‌خورد. این عارضه می‌تواند یک طرف دهان یا هر دو طرف را تحت تاثیر قرار دهد. شکاف لب تقریبا همیشه در لب بالایی رخ می‌‌دهد و همچنین می‌تواند بر لثه‌ای که دندان‌ها از آن بیرون می‌آیند تأثیر بگذارد.

لب شکری یکی از شایع‌ترین نقایص مادرزادی است. سالانه بیش از 4 هزار نوزاد با لب شکری متولد می‌‌شوند. این عارضه به دلیل ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی رخ می‌‌دهد. در تعداد زیادی از موارد نمی‌توان علت دقیق آن را فهمید. عوامل محیطی که ممکن است در ایجاد شکاف لب نقش داشته باشند عبارتند از:

• کمبود ویتامین
• سیگار کشیدن در دوران بارداری
• سوء مصرف مواد

لب شکری نیز می‌‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی باشد. هنگامی که فرزند شما لب شکری تشخیص داده شد، توصیه می‌‌کنیم با یکی از متخصصان ژنتیک ملاقات کنید.

بافت‌های صورت و لب در دو ماه اول بارداری تشکیل می‌‌شوند. بافت از هر طرف صورت به سمت مرکز صورت رشد می‌‌کند تا ویژگی‌های صورت را تشکیل دهد. هنگامی که این بافت‌ها به طور کامل به یکدیگر متصل نمی‌شوند، یک سوراخ به نام شکاف باقی می‌‌ماند. شکاف می‌‌تواند یک کوچک یا یک سوراخ بزرگ باشد که به داخل بینی می‌‌رسد.

لب شکری در بدو تولد تشخیص داده می‌‌شود، اما اغلب می‌‌توان قبل از تولد فرزند شما در طی سونوگرافی تشخیص داده شود. تشخیص شکاف لب در سونوگرافی حدود 30 هفته یا بعد از آن قابل مشاهده است. اگر این عارضه قبل از تولد تشخیص داده شود، توصیه می‌‌کنیم با پزشک زنان و زایمان یا پزشک ژنتیک ملاقات کنید. بر اساس یافته‌های سونوگرافی، اعضای تیم پزشکان ممکن است آزمایش‌های دیگری را توصیه کنند.

تقریباً تمام شکاف‌ها روی بینی نیز تأثیر می‌‌گذارند؛ با این حال، شناخت نوع لب شکری می‌تواند در شیوه جراحی تاثیر بگذارید. در ادامه به انواع لب شکری نوزاد اشاره می‌کنیم:

• یک طرفه ناقص: شکاف لب فقط در یک طرف لب ظاهر می‌‌شود، اما به داخل دهان ادامه نمی‌یابد.
• یک طرفه کامل: شکاف لب در یک طرف لب ظاهر می‌‌شود و تا داخل دهان ادامه می‌‌یابد.
• دو طرفه ناقص: شکاف لب دو طرف لب را درگیر می‌‌کند، اما به داخل دهان ادامه نمی‌یابد.
• دو طرفه کامل: شکاف لب هر دو طرف لب را درگیر می‌‌کند و تا دهان ادامه می‌‌یابد.

ترمیم یا جراحی لب شکری معمولاً زمانی انجام می‌‌شود که نوزاد در حدود 3 یا 4 ماهگی باشد. هدف از ترمیم لب شکری، بستن شکاف ایجاد شده در هنگام تشکیل نشدن لب است. در طول ترمیم، جراحان شکاف لب را باز کرده و سپس به هم بخیه می‌زنند. بسته به نوع شکاف و شدت آن، ترمیم ممکن است در بیش از یک عمل جراحی انجام شود. این جراحی معمولاً اصلاح بینی در طی ترمیم لب شکری را نیز شامل می‌شود.

جراحی شکاف لب معمولاً در حدود 3 تا 4 ماهگی انجام می‌‌شود، زیرا در این سن نوزاد این شانس را دارد که رشد کند و تحت بیهوشی قرار گیرد. جراحان پلاستیک شکاف لب کودک را با برش لبه‌ها و کنار هم قرار دادن بافت‌ها برای بازگرداندن تقارن لب و بینی ترمیم می‌‌کنند. شما به عنوان والدین باید بدانید که در جایی که لب ترمیم می‌‌شود همیشه اسکار (جای زخم) وجود دارد و همیشه درجاتی از عدم تقارن لب و بینی نیز ایجاد خواهد شد.

هدف از جراحی لب شکری بازسازی ماهیچه‌های کام برای کمک به گفتار و بستن شکاف است، به طوری که دهان از بینی جدا شود. تعدادی تکنیک وجود دارند که جراحان پلاستیک از آنها استفاده می‌‌کنند و اینکه کدام تکنیک مناسب است، همه چیز به نوع لب شکری و تجربه جراح بستگی دارد. نوزاد شما تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.

یکی از والدین یا مراقبین ممکن است بتواند با کودک به اتاق بیهوشی برود و تا زمانی که او به خواب برود. بعداً برای محافظت از تنفس نوزاد، لوله‌ای به داخل راه هوایی (نای) نوزاد منتقل می‌شود. یک کانول (لوله پلاستیکی نازک) در رگ گذاشته خواهد شد و معمولاً برای مدت کوتاهی پس از عمل در جای خود باقی می‌ماند. در حین عمل و در صورت لزوم پس از آن می‌توان مایعات را از طریق این لوله به نوزاد داد.

جراح برش‌های دقیقی را در دو طرف شکاف ایجاد می‌کند تا فلپ‌های بافتی داشته باشد. سپس این فلپ‌ها به دقت در لایه‌ها به هم دوخته می‌شوند تا لب را بازسازی کرده و شکل و عملکرد طبیعی آن را بازیابی کند. توجه ویژه‌ای به تراز کردن ماهیچه‌ها، پوست و غشاهای مخاطی برای اطمینان از ظاهر طبیعی و حمایت از حرکت مناسب لب‌ها داده می‌شود.

ممکن است کودک شما پس از ترمیم اولیه برای بازسازی لب یا بینی به جراحی‌های اضافی نیاز داشته باشد. معمولاً کودکان مبتلا به شکاف با افزایش سن، مراقبت‌های دندانی و ارتودنسی و گفتار درمانی را دریافت می‌‌کنند. فرزند شما ممکن است مشکلات عاطفی را برای مقابله با جراحی‌های متعدد و انگ اجتماعی ناشی از جای زخم صورت تجربه کند.

این جدول زمانی یک مرور کلی طرح درمان است. هر کودک مبتلا به لب شکری منحصر به فرد است و برنامه درمانی خود را خواهد داشت.

قبل از تولد

اگر قبل از تولد، عارضه لب شکری در کودک شما تشخیص داده شود، مهم است که قبل از زایمان فرزندتان آموزش ببینید. این آموزش به شما کمک می‌‌کند که بدانید هنگام مراقبت از فرزندتان پس از تولد چه انتظاری باید داشته باشید. جلسه آموزشی شامل اعضای تیمی از ژنتیک انسانی و جراحی پلاستیک خواهد بود.

تولد تا 2 ماهگی

کودک شما در ماه اول به جراح پلاستیک مراجعه می‌‌کند. در این بازدید، می‌‌توانید از جراح موارد زیر را سوال کنید:

• سوالاتی در مورد سابقه خانوادگی و بارداری خود بپرسید.
• کودک خود را وزن کنید.
• از کودک خود عکس بگیرید.
• بهترین برنامه درمانی برای کودک خود را از پزشک بخواهید.

3 تا 6 ماهگی

اکثر نوزادان در حدود 3 تا 4 ماهگی تحت جراحی لب شکری قرار می‌‌گیرند. پس از ترمیم لب، کودک شما یک شب در بیمارستان می‌‌ماند. کودک شما زمانی به خانه می‌‌رود که بتواند به راحتی مایعات کافی بنوشد. به عنوان بخشی از ارزیابی تیمی، یک متخصص گوش و حلق و بینی (پزشک گوش و حلق و بینی) فرزند شما را می‌‌بیند. این متخصص تصمیم خواهد گرفت که آیا لوله‌های گوش (لوله‌های PE) مورد نیاز هستند یا خیر. مشکلات گوش فقط در کودکی که لب شکری دارد بعید است.

9 ماهگی

هر گونه مشکل گوش معمولاً در این زمان نیز برطرف می‌‌شود. لوله‌های گوش (PE) معمولا در کودکان مبتلا به لب شکری به تنهایی مورد نیاز نیست. این لوله‌ها معمولاً در کودکان مبتلا به لب شکری و در کودکان مبتلا به شکاف لب به تنهایی مورد نیاز هستند. اگر کودک شما هنوز لوله‌های گوش را استفاده نکرده است و به آنها نیاز دارد، این لوله‌ها در زمان ترمیم کام در محل قرار داده می‌‌شوند.

24 ماهگی

شما با جراح پلاستیک خود و یکی از اعضای ژنتیک انسانی یک ملاقات تیمی خواهید داشت تا پیشرفت فرزندتان را بررسی کرده و سایر نیازهای پزشکی را ارزیابی کنید.

3 تا 5 سالگی

هنگامی که کودک شما شروع به صحبت کردن کرد، آسیب شناس گفتار به بررسی نحوه صحبت کودک می‌پردازد. کودک شما ممکن است به گفتار درمانی یا جراحی نیاز داشته باشد. یک جراح پلاستیک بهترین نوع جراحی را برای کودک شما برای بهبود نتایج گفتار ارزیابی می‌‌کند. فرزند شما حداقل یک شب را پس از جراحی ثانویه کام برای بهبود گفتار در بیمارستان می‌گذراند.

5 تا 9 ساله

اگر کودک شما دارای شکاف در خط لثه است، شاید این ناحیه برای آماده سازی پیوند استخوان نیاز به گسترش داشته باشد. دندانپزشک اطفال یا متخصص ارتودنسی این کار را در مطب انجام می‌‌دهد. بین سنین 7 تا 9 سالگی، پیوند استخوان در بیمارستان انجام می‌‌شود. پیوند استخوان از لگن گرفته می‌‌شود. به طور معمول، کودک شما یک شب پس از جراحی در بیمارستان می‌‌ماند.

11 تا 20 ساله

بریس‌ها (ارتودنسی) معمولاً در این سن شروع می‌‌شوند. همانطور که چهره کودک شما تغییر می‌‌کند، ممکن است اصلاحات دیگری در لب یا بینی مورد نظر باشد. جراحی فک برای آوردن فک بالا به جلو یا فک پایین به عقب انجام خواهد شد. همچنین ممکن است عمل سپتورینوپلاستی برای صاف کردن و اصلاح بینی انجام شود. در نهایت، شاید هم کاشت گونه برای ساختن وسط صورت، اصلاح لب و بینی در دستور کار قرار گیرد.

بلافاصله پس از جراحی، برش‌های انجام شده در لب و ناحیه اطراف سوراخ‌های بینی باید به آرامی از تخلیه خونی و خون خشک شده پاک شود. این نواحی را روزانه با استفاده از سواب پنبه‌ای به آرامی با آب تمیز کنید. کودک شما یک تا دو هفته پس از جراحی از آرنج‌بند استفاده می‌کند تا دست‌هایش را از محل جراحی دور نگه دارد. برای گردش خون بهتر و ماساژ بازوها، هر یک ساعت یکبار یک مهار را به صورت چرخشی بردارید تا دست کودک آزاد شود. مراقبت‌های بعد از جراحی لب شکری عبارتند از:

• داروهای مسکن تجویز شده را طبق دستور جراح تجویز کنید.
• از کمپرس سرد برای کاهش تورم و ناراحتی استفاده کنید.
• محل جراحی را تمیز و خشک نگه دارید.
• برای جلوگیری از عفونت، هرگونه پماد تجویز شده را روی محل برش بمالید.
• در صورت لزوم به آرامی محل برش را با یک پارچه مرطوب تمیز کرده و از مالش شدید خودداری کنید.
• از بطری‌ها یا سرنگ‌های مخصوص تغذیه طبق توصیه پزشک استفاده کنید.
• برای جلوگیری از خفگی و تسهیل بلع، مطمئن شوید که کودک در وضعیت نشسته تغذیه می‌شود.
• دستورالعمل‌های جراح را در مورد برنامه‌های تغذیه و انواع غذا یا مایعات دنبال کنید.
• از لمس یا خاراندن محل جراحی توسط کودک جلوگیری کنید.
• از دادن پستانک، نی یا هر شیئی که می‌تواند محل برش بهبودی را مختل کند، به کودک اجازه استفاده نکنید.
• فعالیت‌های بدنی را که می‌توانند باعث آسیب به صورت کودک شوند را محدود کنید.
• مراقب علائم عفونت مانند افزایش قرمزی، تورم، یا ترشح از محل برش باشید.
• مطمئن شوید که کودک به راحتی نفس می‌کشد و علائم ناراحتی را نشان نمی‌دهد.
• برای هرگونه علائم کم آبی به خصوص اگر تغذیه مشکل است، نظارت کنید.
• اگر از بخیه‌های قابل جذب استفاده شود، بخیه‌ها معمولاً طی 7 تا 10 روز خود به خود جذب می‌شوند.
• برای بخیه‌های غیر قابل جذب، دستورالعمل‌های جراح را در مورد زمان و نحوه برداشتن آنها دنبال کنید.

عوارض جراحی لب شکری عبارتند از:

• تورم شایع بعد از عمل که ممکن است چند روز تا هفته طول بکشد.
• کبودی موقت در اطراف لب‌ها و اطراف آن
• خطر عفونت در محل جراحی که نیاز به آنتی بیوتیک یا درمان بیشتر دارد.
• امکان ایجاد ظاهر ناهموار یا نامتقارن لب پس از جراحی
• ایجاد زخم‌های قابل توجه در صورت بهبود نیافتن زخم قبلی
• درد یا ناراحتی بعد از عمل که معمولاً با دارو کنترل می‌شود.
• از دست دادن موقت یا دائمی حس در لب
• واکنش به بیهوشی یا مواد مورد استفاده در حین جراحی
• بهبودی با تاخیر یا ناکافی محل جراحی
• ایجاد گره‌ها یا توده‌های کوچک در زیر پوست
• مشکل در حرکت یا بیان مطالب
• نیاز به جراحی اضافی برای اصلاح یا بهبود نتایج

هزینه جراحی شکاف لب بسته به عوامل مختلفی از جمله پیچیدگی عمل، سن کودک و مهارت پزشک متفاوت است. به غیر از هزینه خود عمل، هزینه‌های بیمارستان، بیهوشی و مراقبت‌های بعد از عمل نیز وجود دارند. اگر با رشد کودک به جراحی‌ها یا درمان‌های اضافی مانند گفتار درمانی یا ارتودنسی نیاز باشد، هزینه‌ها افزایش می‌یابد.

لب شکری و شکاف لب دو اصطلاح برای یک وضعیت مشابه هستند و هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. لب شکری و شکاف لب اصطلاحاتی هستند که به یک نقص مادرزادی واحد اشاره دارند، که در آن لب بالایی به طور کامل بسته نمی‌شود و شکافی در آن به وجود می‌آید. این وضعیت تنها به لب محدود می‌شود و تأثیری بر روی سقف دهان ندارد.

در مقابل، شکاف کام به نقص متفاوتی در سقف دهان اشاره دارد، جایی که سقف دهان به‌طور کامل بسته نشده و ارتباط مستقیمی بین دهان و بینی ایجاد می‌کند. این حالت می‌تواند بر توانایی‌های بلع و تکلم فرد تأثیر منفی بگذارد.

بنابراین، در حالی که لب شکری و شکاف لب به یک نقص اشاره دارند، شکاف کام نقصی مجزا و متفاوت است.

شکاف لب چیست؟

شکاف لب یک ناهنجاری مادرزادی است که با شکاف در لب بالایی مشخص می‌شود.

علت شکاف لب چیست؟

شکاف لب می‌تواند ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باشد.

شکاف لب چقدر شایع است؟

شکاف لب یکی از شایع‌ترین نقایص مادرزادی است که در حدود یک مورد از هر 700 تولد در سراسر جهان رخ می‌دهد.

آیا می‌توان شکاف لب را قبل از تولد تشخیص داد؟

شکاف لب اغلب قبل از تولد از طریق سونوگرافی قبل از تولد قابل تشخیص است.

شکاف لب چگونه درمان می‌شود؟

شکاف لب معمولاً با جراحی درمان می‌شود. اولین جراحی معمولاً در چند ماه اول بعد از تولد انجام می‌شود.

عوارض احتمالی جراحی شکاف لب چیست؟

عوارض می‌تواند شامل عفونت، جای زخم، عدم تقارن و مشکلات مربوط به گفتار یا رشد دندان باشد.